Իմ սիրելի կենդանին իմ շուննե։ Իմ շան անունը սպայկ է և նա շատ է սիրում խաղալ ինձ հետ, նա սիրում է գնալ դուրս մանգալու։

Սպայկը երկու տարեկան է բայց մենք առել ենք նրան քառասուն օրեկան։ և սպայկը շատ է սիրում թավալվել բազմոցին։

Կարդա՛ տեքստը և պատասխանի՛ր տրված հարցերին:

Եզոպոսը համաշխարհային առակագրության խոշոր դեմքերից է: Նրա առակներով է պայմանավորված համաշխարհային գրականության մեջ առակագրության՝ որպես առանձին ժանրի զարգացումը: Եզոպոսի մասին կենսագրական տեղեկությունները շատ սուղ են: Ամենահին հիշատակությունը V  դարի հույն պատմիչ Հերոդոտոսինն է, որից ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ. թ. ա. VI  դարում, Սամոս քաղաքում, եղել է ստրուկ և սպանվել է Դելփիքում: Ենթադրություններ կան, որ նա հույն էր` Թրակիայից կամ Փռյուգիայից: Եզոպոսի մասին շատ զրույցներ և ավանդություններ են պահպանվել: Դրանցից թերևս ամենահիշարժանը հետևյալն է.

Մի օր, Քսանթոսը ցանկանալով ճաշկերույթ տալ ի պատիվ աշակերտների՝ Եզոպոսին կարգադրեց, որ գնա աշխարքի ամենից լավ բանը գնի շուկայից և համեղ ճաշ պատրաստի:

-Շատ լավ, տե՛ր,-ասաց Եզոպոսը և գնաց:

Ճաշի ժամին յուրաքանչյուր աշակերտի առաջ մի աման լեզու էր դրած:

-Ի՞նչ է սա,-հարցրեց Քսանթոսը զարմացած:

-Լեզու, տեր իմ:

-Մի՞թե սա է աշխարհի ամենալավ բանը, հիմար,-գոռաց Քսանթոսը:

-Ասացեք, տեր իմ,-պատասխանեց Եզոպոսը,-ի՞նչ կա աշխարհում ավելի լավ , քան լեզուն. լեզուն է հասարակական կյանքի շաղկապը, ճշմարտության և իմաստության գործիքը, գիտությունների բանալին: Առանց լեզվի ինչպե՞ս կզարգանար ուսումն ու գիտությունը, առանց լեզվի ինչպե՞ս մարդիկ միմյանց պիտի հայտնեին իրենց ուրախությունը կամ վիշտը, իրենց հուզող մտքերը:

Բոլոր աշակերտները, նրանց հետ նաև Քսանթոսը, հավանություն տվեցին Եզոպոսի բացատրությանը:

Մի ուրիշ անգամ Քսանթոսն ասաց Եզոպոսին.

-Եզոպո՛ս, գնա շուկա և այս անգամ աշխարհի ամենավատ բանը բեր մեզ համար:

Եզոպոսը գնաց շուկա և դարձյալ լեզու բերեց: Քսանթոսը բարկությունից իրեն կորցրել էր:

-Հանդարտվե՛ք ,տեր իմ, -ասաց Եզոպոսը,-ի՞նչ կա աշխարհում ավելի վատ, քան լեզուն. դրանով են կործանվում ամբողջ պետություններ, դրանով են կատարվում բոլոր ստերը, կեղծիքներն ու բամբասանքները, դրանով են մարդիկ վիրավորական խոսքեր ասում միմյանց և դրանով են , վերջապես, թագավորները արձակում իրենց անարդար հրամանները: Լեզուն, տեր իմ, աշխարհի ամենալավ և ամենավատ բանն է, նայած , թե ում բերանի մեջ է գտնվում այն, նայած, թե ով է լեզվի տերը:

-Դու հաղթեցիր, Եզոպոս,-ասաց Քսանթոսն իր զայրույթը զսպելով:

Եզոպոսի առակները սրամիտ են, լի իմաստությամբ, մարդկային արժանապատվությամբ և ունեն փիլիսոփայախրատական նշանակություն:
Մեզ հասած եզոպոսյան առակների հիմնական ժողովածուն (500-ից ավելի առակներ) կազմվել է I–II դարերում: Հին Հունաստանում ծագել է «եզոպոսյան լեզու» արտահայտությունը, երբ թե՜ բանավոր, թե՜ գրավոր խոսքում մտքերը Եզոպոսի նման արտահայտում են քողարկված, փոխաբերական արտահայտություններով: Հայ գրականության մեջ եզոպոսյան լեզուն վարպետորեն օգտագործել է առակագիր Վարդան Այգեկցին:

V դարում հայերն արդեն ծանոթ էին եզոպոսյան առակներին: Դրանք հայերեն առաջին անգամ լույս են տեսել 1818 թ-ին, Վենետիկում:

1.Տեքստի բառերից 4-ում բաց թողած տառի փոխարեն  գծիկ է դրված: Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և ներկիր որևէ գույնով:

2.Տեքստում ընդգծի՛ր Եզոպոսից մեզ հասած տեղեկությունները:

3.Որպես աշխարհի լավ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`

ա. Լեզվի միջոցով են մարդիկ հայտնում իրենց ուրախությունը, վիշտը կամ հուզող մտքերը:

բ. Լեզվով են կատարվում բոլոր ստերը, կեղծիքները և բամբասանքները:

գ. Լեզուն ամենակարևոր օրգանն է:

դ. Լեզվի միջոցով են թագավորները անարդար հրամաններ արձակում:

4.Ինչո՞ւ Քսանթոսը Եզոպոսին ուղարկեց շուկա՝ աշխարհի ամենալավ բանը բերելու:

ա. Ցանկանում էր հետաքրքիր ընթրիք ունենալ:

բ. Ուզում էր տեսնել՝ ինչ կբերի Եզոպոսը:

գ. Ցանկանում էր ճաշկերույթ տալ՝ ի պատիվ աշակերտների:

դ. Ինքը չէր կարող գնալ:

5. Երկրորդ անգամ Քսանթոսն ի՞նչ խնդրեց բերել շուկայից: »ամենավատ բանը

6.Տեքստից ելնելով գրիր, թե ինչո՞ւ է լեզուն աշխարհի ամենալավ բանը: Լեզվի միջոցով մենք կարող ենք խոսել, արտահայտել զգացմունքները, փողխանցել գիտելիքներ։ 

7. Լեզվի մասին ի՞նչ առածներ գիտես, գրի՛ր երկու առած:

Թրի կտրածը կլավանա, լեզվի կտրածը չի լավանա:

Քաղցր լեզուն օձը բնից կհանի:

8. Որպես աշխարհի ամենավատ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`

ա. Լեզվով մարդիկ վիրավորական խոսքեր են ասում միմյանց:

բ. Լեզուն կարևոր օրգան չէ:

գ. Առանց լեզվի էլ կլինի ապրել:

դ. Լեզուն թաց և լպրծուն է:

9. Տեքստում կարմիր ներկի՛ր մեկ հարցական նախադասություն:

10.Տեքստից դուրս գրիր  հոգնակի թվով օգտագործված գոյականները և առանձնացրու հոգակիի վերջավորությունը:

աշակերտ – ներ

ավանդություն – ներ

առակ – ներ

սուտ – երը

կեղծիք – ներ

բամբասանք – ներ

 

11.Տրված նախադասության մեջ բաց է թողնված մեկ կետադրական նշան, կարդա՛ նախադասությունը և դի՛ր բաց թողնված նշանը:

Եզոպոսին կարգադրեց որ գնա շուկա և գնի աշխարհի ամենից լավ բանը:

12.Ո՞ր բառն է շավիղ բառի հոմանիշը:

ա Հյուսել

բ. Շարել

գ. Կածան

դ. Տավիղ

13.Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված կազմությունը:

ա. Ճաշ-պարզ

բ. Թագավոր-ածանցավոր

գ. Վիշտ-բարդ

դ. Գիտություն-ածանցավոր

14.Փակագծերում տրված բառերը ձևափոխելով` տեղադրի՛ր բաց թողած տեղերում:

Եզոպոսի ծննդյան և մահվան  թվականները հայտնի չեն, ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ.թ.ա. 6-րդ դարում : (մահ, դար)

15. Համացանցից ընտրիր Եզոպոսի առակներից ևս մեկը, կարդա, գրավոր պատմիր (համառոտ)

Գորտերը

Այս առակը նրա մասին է որ երկու գորտ պետք է իրենց համար նոր տուն փնտրեին, քանի որ նրանց ճահճուտը չորացել էր։ Նրանք գտան մի ջրհոր ու գորտերից մեկն որոշեց միանգամից ցատկել ջրհորի մեջ։ Բայց մյուս գորտն ասաց որ նա չցատկի որովհետև եթե ջրհորը ցամաքի իրենք չեն կարողանա այնտեղից դուրս գալ։ Առանց մտածելու գործ մի սկսիր։

xary tver

Вставить пропущенные буквы:

Цирк был круглый, большой. У парадного подезда висели афишы и плакаты. На них нарисованы борцы с огромными мускулами. Вдруг под звуки оркестра на арену поовляется блестящая лошадка с наездницей. Девушка прыгает через обручи и радостно машет изящной рукой. Цирк самое чудесное место в мире . Мальчик (не)может теперь думать иначе.

1. Раскройте скобки.

С (хорошим попутчиком) и дорога короче. Ласковое слово лучше (мягкого пирога). Летит орлица по (синему небу). Зимний вечер в (небе синем) звезды зажег. Мы гуляли под (летним теплым дождем) по (морскому песчаному берегу).

2. Запишите ответ, употребляя в нем данные в скобках словосочетания в нужной форме.

Как долго стучал по дереву дятел? (С раннего утра до позднего вечера). Откуда и куда летела пчелка? ( Из  Пчелиного улья к душистому клеверу). Где и куда плыл корабль? (По Синему морю мимо скалистого острова к далекому горизонту). Чему радовались дети? (Ясному утру, зимнему солнцу, пушистому снегу).

1.  Կարդա՛ Ղ․ Աղայանի «Հնարագետ ջուլհակը» պատմվածքը:
2. Կատարի՛ր պատմվածքի տակ գտնվող առաջադրանքներից 1-ինը, 2-րդը։

1. Դերվիշ — մահմեդականների թափառաշրջիկ կրոնավոր, խև
2. Բոլորեքյան — բոլորը, ամենքը, բոլորը միասին
3. Մաքուք — մաքոք

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Գրի՛ր կապույտ գրված բառերի հոմանիշները:
2. Բացատրի՛ր նարնջագույնով գրված նախադասությունները, արտահայտությունները:

Կապույտով գրված բառերը

Լուռ — անաղմուկ

Մունջ — սուսուփուս

Դատարկ — դատարկաձեռն

Երկյուղ- սարսափ

Միմյանց — իրար

Սաստկացնել — ուժեղացնել

Փարատել — մխիթարել

Տարօրինակ — զարմանալի

Ջուլհակ — գործրար

Ճախարակ — ջահրա, ջահրակ, պախարակ, ճախրակ

Հանճար — հանճարեղություն

Համբավ — քաջահամբավ

Անհամար — բազմաբյուր

Նարնջագույնով գրված նախադասությունները

Տեսնե ի՞նչ բան է, ի՞նչ է դերվիշի ուզածը, ինչո՞ւ է ժողովրդին սարսափի մեջ գցել — որպեսզիզ պարզեն դերվիշի միտքը

Լուն ուղտ շինել — ափազանցել, մեծացնել, փոքրիկ՝ աննշան բանին մեծ նշանակություն տալիս

Ժանտախտով պիտի դատարկես մեր երկիրը — մարդկանց հիվանդացնել, դրանով մարդկանց վերացնել նաև երկիրը դատարկել

Ունքը շինելու տեղ, աչքն էլ հանեցին — որևէ բան բարելավելու կամ հաջողեցնելու փոխարեն ավելի մեծ վնաս պատճառել՝ ավելի փչացնել

Ծպտված ման էր գալիս Սպահանի Հայոց թաղումը — կերպարանփոխած ման էր գալիս Հայկական թղամասերում, որպեսզի նրան չճանաչեն

Եթե ինձ ճանաչեցիր՝ չլինի թե երևցնես այդ բանը, թող մեր մեջը մնա — եթե ճանացեցիր գաղտնի պահիր, ոչ մեկին չասես

tvabanakan orenqner kotorakneri gumarman hamar

Մի օր ես քայլում էի փողոցում և տեսա մի անտուն շուն։ Այդ շունը նստած էր խանութի մոտ, նա դողում էր և քաղցած հայացքով մոտենում էր մարդկանց և սկսում հոտոտել նրանց։ Իսկ հետո խեղճ հայացքով նայում էր ։ Ես շատ խղճացի այդ շանը և մտա խանութ և գնեցի շան կեր։ Այդ շունը շատ ուրախացավ ես էլ էի շատ ուրախ, որ oգնեցի այդ շանը։

Tarberak 11